Neden Uyuyoruz ?
Neden uyuyoruz, neden uykuya ihtiyaç duyarız, neden yoruluruz, neden geceleri uyuruz?
Neden Uyuyoruz?
Bilim insanları bunu birden fazla biyolojik unsura bağlıyor.
Hareketsizlik Teorisi
Bazen adaptif veya evrimsel teori olarak
adlandırılan en eski uyku teorilerinden biri, gece hareketsizliğinin, organizmaları özellikle savunmasız oldukları zamanlarda zarar görmemesi için hayatta kalma işlevine hizmet eden bir adaptasyon olduğunu öne sürer. Teori, bu kırılganlık dönemlerinde hareketsiz ve sessiz kalabilen hayvanların, aktif kalan diğer hayvanlara göre bir avantajı olduğunu öne sürüyor. Bu hayvanlar, örneğin karanlıkta yapılan aktiviteler sırasında kaza geçirmediler ve avcılar tarafından öldürülmediler. Doğal seçilim yoluyla, bu davranışsal strateji muhtemelen şimdi uyku olarak bildiğimiz şeye dönüşmek üzere gelişti.
Bu teoriye karşı basit bir karşı argüman, acil bir duruma tepki verebilmek için bilinçli kalmanın her zaman daha güvenli olduğudur (gece karanlıkta yatarken bile). Bu nedenle, güvenlik her şeyden önemliyse, bilinçsiz ve uykuda olmanın herhangi bir avantajı yok gibi görünüyor.
Enerji tasarrufu
Enerji korunumu teorisine göre, enerjiyi korumak için uykuya ihtiyacımız var. Uyku, zamanımızın bir kısmını daha düşük bir metabolizmada çalışarak geçirerek kalori ihtiyacımızı azaltmamızı sağlar.
Bu kavram, uyku sırasında metabolizma hızımızın düşmesiyle desteklenir. Araştırmalar, insanlar için 8 saatlik uykunun günlük enerji tasarrufu sağlayabileceğini gösteriyor.
Uykunun enerji tasarrufu teorisi, uykunun temel amacının, yiyecek aramanın uygunsuz ve daha az verimli olduğu gündüz ve gece saatlerinde bir kişinin enerji kullanımını azaltmak olduğunu öne sürer.
Hücresel restorasyon
Restoratif teori adı verilen başka bir teori, vücudun kendini yenilemek için uykuya ihtiyacı olduğunu söylüyor.
Buradaki fikir, uykunun hücrelerin onarılmasına ve yeniden büyümesine izin vermesidir. Bu, aşağıdakiler de dahil olmak üzere uyku sırasında gerçekleşen birçok önemli süreç tarafından desteklenir:
Kas onarımı, protein sentezi, doku büyümesi, hormon salınımı
Beyin fonksiyonu
Beyin plastisite teorisi, beyin fonksiyonu için uykunun gerekli olduğunu söylüyor. Spesifik olarak, nöronlarınızın veya sinir hücrelerinin yeniden düzenlenmesine izin verir.
Uyuduğunuzda beyninizin glifatik (atık temizleme) sistemi, merkezi sinir sistemindeki atıkları temizler. Gün boyunca biriken toksik yan ürünleri beyninizden uzaklaştırır. Bu, uyandığınızda beyninizin iyi çalışmasını sağlar. Profesör Nedergaard liderliğindeki araştırma grubu sıçanlarda beyindeki atık kimyasalları temizleyen mikroskobik sıvı dolu kanallar ağı keşfetti. Nedergaard bu sürecin çoğunlukla uykudayken gerçekleştiğini belirtti.
"Bunu bir ev partisi gibi düşünebilirsiniz. Misafirleri ağırlayabilir ya da evi temizleyebilirsiniz ama ikisini aynı anda yapamazsınız."
Araştırmalar , uykunun, kısa süreli anıları uzun süreli anılara dönüştürerek ve ayrıca sinir sistemini bozabilecek gereksiz bilgileri silerek veya unutarak hafıza işlevine katkıda bulunduğunu ileri sürüyor.
Uyku, aşağıdakiler de dahil olmak üzere beyin fonksiyonunun birçok yönünü etkiler:
Öğrenme, hafıza, problem çözme yetenekleri, yaratıcılık, karar verme, odak, konsantrasyon vb.
Duygusal esenlik
Benzer şekilde, duygusal sağlık için uyku gereklidir . Uyku sırasında, duyguları düzenleyen alanlarda beyin aktivitesi artar , böylece sağlıklı beyin fonksiyonu ve duygusal istikrar desteklenir.
Uykunun aktiviteyi arttırdığı beyin bölgeleri şunları içerir:
Amigdala, striatum, hipokampus, insula, medial prefrontal korteks
Uykunun duyguları düzenlemeye nasıl yardımcı olabileceğine dair bir örnek, amigdalada meydana gelir. Beynin temporal lobda bulunan bu kısmı korku tepkisinden sorumludur. Stresli bir durum gibi algılanan bir tehditle karşılaştığınızda tepkinizi kontrol eden şeydir.
Yeterince uyuduğunuzda, amigdala daha uyumlu bir şekilde yanıt verebilir. Ancak uykusuzsanız , amigdalanın aşırı tepki vermesi daha olasıdır.
Araştırmalar uyku ve ruh sağlığının iç içe olduğunu gösteriyor. Bir yandan, uyku bozuklukları ruh sağlığı sorunlarının başlamasına ve ilerlemesine katkıda bulunabilir, ancak diğer yandan akıl sağlığı sorunları da uyku bozukluklarına katkıda bulunabilir.
Bağışıklık
Sağlıklı ve güçlü bir bağışıklık sistemi uykuya bağlıdır.
Uyuduğunuzda vücudunuz enfeksiyon ve iltihapla savaşan proteinler olan sitokinleri üretir. Ayrıca belirli antikorlar ve bağışıklık hücreleri üretir. Birlikte, bu moleküller zararlı mikropları yok ederek hastalıkları önler.
Kaynak:healthysleep, bbc, healthline, livescience
1 Yorumlar
Euler spiralinin Python'da çizilmesi için matplotlib kütüphanesini kullanabiliriz. Eğer bilgisayarınızda bu kütüphane yoksa, terminal veya komut istemcisine `pip install matplotlib` yazarak indirebilirsiniz. İşte basit bir örnek kod:
YanıtlaSil```python
import matplotlib.pyplot as plt
import numpy as np
def euler_spiral(t, a, b):
x = a * np.exp(b*t) * np.cos(t)
y = a * np.exp(b*t) * np.sin(t)
return x, y
# Parametreleri ayarla
a_value = 1.0
b_value = 0.2
# Parametrik değerler oluştur
t_values = np.linspace(0, 5, 500)
# Euler spirali fonksiyonunu kullanarak x ve y değerlerini hesapla
x_values, y_values = euler_spiral(t_values, a_value, b_value)
# Spirali çiz
plt.plot(x_values, y_values, label='Euler Spiral')
plt.title('Euler Spiral')
plt.xlabel('X Eksen')
plt.ylabel('Y Eksen')
plt.legend()
plt.axis('equal') # Eksenleri eşit ölçekte göster
plt.show()
```
Bu kod, Euler spiralinin x ve y değerlerini hesaplar ve matplotlib kütüphanesini kullanarak bir grafik çizer. `a_value` ve `b_value` değerlerini değiştirerek spiral şeklini özelleştirebilirsin.